Γιατί συχνά δυσκολευόμαστε να πάρουμε αποφάσεις;
‘Όταν υπάρχει ένα δίλημμα, μπορεί να χάσω και τον ύπνο μου’
‘Πρόκειται να λάβω μια απόφαση για τη δουλειά και δυσκολεύομαι να συγκεντρωθώ αλλά δεν μπορώ και να καταλήξω’
‘Το σώμα μου φαίνεται να υποφέρει όταν πιέζονται για να πάρω μια απόφαση γιατί δυσκολεύομαι να πω αυτό που θέλω’
Υπάρχουν στιγμές που δυσκολεύουν οι αποφάσεις και νιώθουμε να μουδιάζουμε, να μην μπορούμε να κινηθούμε και τελικά, να μην μπορούμε να καταλήξουμε. Όπως και στις παραπάνω περιπτώσεις, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στα ζητήματα για τα οποία θα κληθούμε να λάβουμε μια απόφαση και να τα βιώσουμε ως πιεστικά, αγχωτικά ή ακόμη μπορεί να τα αποφύγουμε γιατί δεν ξέρουμε πως να τα διαχειριστούμε.
Τα δυσάρεστα συναισθήματα ή οι εξελίξεις που μας παρουσιάζονται από τις αποφάσεις μας είναι και ο λόγος που συχνά δεν θέλουμε να έχουμε αυτή τη δύναμη της λήψης αποφάσεων στα χέρια μας.
Ας φανταστούμε, λοιπόν, ένα σενάριο που θα έχει τις συνηθισμένες παγίδες στον δρόμο προς την απόφαση. Ανεξάρτητα με το αν η απόφαση θα έχει να κάνει με ευχάριστη εμπειρία, για παράδειγμα να αποφασίσεις που θα πας διακοπές το καλοκαίρι ή ποια ταινία θα δεις, αλλά και πιο ψυχικά δύσκολη, όπως να αλλάξω δουλειά ή να χωρίσω, μπορεί να μας δυσκολέψει το ίδιο. Γνωρίζουμε πως δεν είναι σωστό να αποφεύγουμε να πάρουμε μη απόφαση, δεν είναι λογικό να μας ταράζει τόσο μια τέτοια διαδικασία, δεν πρέπει να θυμώνουμε όταν δεν αποφασίζουν οι άλλοι για μας. Όμως όλες αυτές οι επικριτικές σκέψεις δεν μας κινητοποιούν, αντιθέτως μας φορτίζουν ακόμη περισσότερο με αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, που καταλήγουν να μας κάνουν ακόμη πιο δύσκολο το να αποφασίσουμε κάτι.
Οι λόγοι που η λήψη αποφάσεων καταλήγει να είναι τόσο βασανιστική διαδικασία φαίνεται να είναι οι παρακάτω:
Η ευθύνη
Επιλέγοντας κάτι, εκφράζοντας την πραγματική σου άποψη για ένα ζήτημα και καταλήγοντας σε ένα συμπέρασμα, δημιουργείται η λανθασμένη εντύπωση πως έχουμε όλο το βάρος του κόσμου. Με έναν τρόπο που δεν μπορείς να περιγράψεις επαρκώς και λογικά, καταλήγεις πως ‘αν τελικά κάνουμε τη συνάντηση την Πέμπτη, όσοι δεν βολεύονται θα νευριάσουν μαζί μου που δεν βρήκα την κατάλληλη μέρα’. Είναι όντως ρεαλιστικό όμως αυτό; Υπάρχει η δυνατότητα να μπορούν όλοι και να θέλουν το ίδιο ακριβώς; Κάποιες φορές βοηθά να αναρωτιέμαι αν ο απώτερος στόχος που έχω για αυτή την επιλογή είναι και εφικτός στα ρεαλιστικά πλαίσια και κατά ποσό χρειάζεται να αναλαμβάνω την ευθύνη και για τους άλλους.
Τι έγινε την τελευταία φορά που πήρα μια απόφαση;
Μια κακή εμπειρία έχει τη δύναμη να χρωματίζει πολλές μελλοντικές. Αυτό είναι μοιραίο να συμβαίνει και στις αποφάσεις. Σε περιπτώσεις που έχουμε πιεστεί για να πάρουμε τη σωστή απόφαση και τελικά δεν έχουμε τα αποτελέσματα που περιμέναμε, απογοητευόμαστε, αγχωνόμαστε, θυμώνουμε και ματαιωνόμαστε τόσο που εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας να πιστεύει ότι δεν μπορούμε να λάβουμε κατάλληλες αποφάσεις και πως δεν πρέπει να το επαναλάβουμε αυτό το λάθος. Υπάρχει όντως πιθανότητα να κάνουμε ή να συμβεί κάτι που δεν είχαμε υπολογίσει εξ αρχής. Συνεπώς, θα ήταν πιο βοηθητικό να είμαι διατεθειμένος να κάνω αλλαγές και να αναπροσαρμόζομαι προς τον στόχο, και αυτό πάντα εντός των προσωπικών ορίων που έχω θέσει για τον εαυτό μου.
Η ανάγκη να κάνω το σωστό/αυτό που πρέπει
Έχοντας θέσει ένα εσωτερικό σετ με κανόνες και απαιτήσεις, διαχειριζόμαστε όλες μας τις κινήσεις και αποφάσεις μέσα από αυτό. Τυγχάνει όμως μερικές συνθήκες να μην χωρούν, να φαίνονται κακές και λάθος κάποιες επιθυμίες μας, να είναι εντελώς ξένες άρα και λανθασμένες μερικές μας ανάγκες. Προκαλείται έτσι μια εσωτερική σύγκρουση και η δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων είναι η πιο σίγουρη κατάληξη. Ενώ, λοιπόν, οι κανόνες δημιουργήθηκαν για να είναι η απόφαση πάντα η πιο σωστή και αποτελεσματική, καταλήγουν να είναι εμπόδια και αντί να μας προφυλάσσουν μας εγκλωβίζουν και μας αφήνουν σε ένα κενό ενδιάμεσο και αναποφάσιστο. Ποια είναι τελικά η αξία και η χρήση αυτών των τόσο γενικών και ξύλινων κανόνων αν δεν μας επιτρέπουν να μάθουμε τι θέλουμε και να το διεκδικήσουμε μέσω των αποφάσεων μας;
