Πώς η ανασφάλεια μας περιορίζει
‘Να μην έχεις ανασφάλεια, να πιστεύεις σε εσένα’
‘Πρέπει να δείχνεις την αξία σου’
‘Η ανασφάλεια είναι το εμπόδιο που μόνος σου βάζεις στον εαυτό σου’
‘Οι άλλοι ζηλεύουν τις ικανότητες σου και εσύ ούτε που τις αναγνωρίζεις’
Τα ανασφαλή άτομα, εκείνα με τις μικρές και μεγάλες φοβίες, των οποίων η καθημερινότητα έχει άγχος και αγωνία, θλίψη και θυμό, είναι τελικά τόσο δυσάρεστα; Γιατί δηλαδή, έχουμε στο μυαλό μας την ανασφάλεια σαν αδυναμία; Ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν την ανασφάλεια σου πρόβλημα;
Οι εφαρμογές της ανασφάλειας που μας δυσκολεύουν τη ζωή είναι οι ακόλουθες:
● Η σιωπηλή παρουσία – ‘Καλύτερα να μην μιλήσω’
Κρατώντας για τον εαυτό μας τις σκέψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματα μας, δεν επιτρέπουμε στους άλλους να είναι σε πραγματική επαφή με εμάς. Παράλληλα, δεν δίνουμε την δυνατότητα της επικοινωνίας σε όσα έχουμε μέσα μας, κάτι που εύκολα μπορεί να μεταφραστεί ως ‘αυτό που σκέφτεσαι/νιώθεις είναι χαζό/δεν είναι σωστό/δεν έχει αξία’. Με τον τρόπο αυτό, εκπαιδευόμαστε πως υπάρχουν επιθυμητές και μη σκέψεις και συναισθήματα και κρίνουμε αυστηρά το καθετί πριν το εξωτερικεύσουμε.
● Η υπερανάλυση – ‘Κάτι μου έχει ξεφύγει, σιγουρα’
Σε συνέχεια των παραπάνω, ακολουθούμε την τακτική της υπερανάλυσης όπου περνάμε τα πάντα από χιλιάδες φίλτρα σκέψης και συμπεριφοράς για το τι πρέπει, τι είναι σωστό, τι είναι καλό και συχνά καταλήγουμε πως δεν καλύπτει τίποτα από όσα επιθυμούμε τις άκαμπτες απαιτήσεις μας. Διυλίζοντας το παραμικρό σενάριο που φτιάχνουμε στο μυαλό μας, χάνουμε την επαφή με την πραγματικότητα και αυτό που συμβαίνει που στο τέλος το αποτέλεσμα που θα βγάλουμε, μοιραία, θα είναι άκυρο.
● Η καχυποψία – ‘Με θεωρούν ανίκανο, αλλά δεν το λένε’
Από τη στιγμή που κάνουμε διαρκή αγώνα για να βρούμε και την παραμικρή μας αδυναμία και να την ανάγουμε σε πρόβλημα ή παθολογικό κενό, είναι φυσικό να αισθανόμαστε πως το κάνουν και οι γύρω μας… σε μας. Η μαθημένη εσωτερική συμπεριφορά, μας παραπλανεί και μας λέει πως αφού είναι κάτι που το κάνω στον εαυτό μου, σίγουρα το κάνουν και οι άλλοι σε μένα και μάλιστα με μεγαλύτερη ευκολία. Γίνεται έτσι, ο κόσμος επιθετικός και τρομακτικός και μας σπρώχνει όλο και πιο βαθιά στη μοναξιά και απομόνωση της ανασφάλειας. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε, αυτός μπορεί να είναι και ο πυρήνας της δίκης μας επιθετικότητας προς τους άλλους, με τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό.
● Οι αποφάσεις άλλων και οι δικές μου – ‘Οι άλλοι ξέρουν καλύτερα’
Όταν χρειάζεται να λάβουμε μια απόφαση που έχει σημασία για εμάς, το παρόν και το μέλλον μας, δυσκολευόμαστε να καταλήξουμε στην πιο σωστή. Μέσα από τους άλλους ή αναθέτοντας το σε εκείνους, η απόφαση παύει να μας ανησυχεί αφού δεν θα είμαστε υπεύθυνοι για το πόσο καλή ή κακή θα είναι στο τέλος. Αλλά, ακόμη και σε περιπτώσεις που καταλήγουμε μόνοι μας σε μια απόφαση, οι άλλοι, οι απόψεις και οι αντιδράσεις τους μπορούν να την μεταβάλλουν γιατί δεν έχουμε αρκετή πίστη στην ικανότητα μας πως έχουμε όσα χρειάζεται για να αποφασίζουμε.
● Το παρελθόν – ‘Έγινε παλιά, θα γίνεται πάντα’
Οι περιπτώσεις που έχουμε κάνει λάθος, κάποιος ήξερε καλύτερα, οι συνέπειες ενός ρίσκου μας τραυμάτισαν και γενικότερα, κάτι ξέφυγε από το αναμενόμενο, μπορούν να επανέρχονται στην μνήμη μας με την εμφάνιση κάθε συνθήκης που μπορεί να θυμίζει έστω και έμμεσα κάτι παρελθοντικό. Αντί να είμαστε δέσμιοι αυτού, θα βοηθούσε να αναλογιστούμε τι πήγε τότε στραβά, πως θα το κάναμε τώρα και τι πιθανότητες πιο επιτυχημένης έκβασης δίνουμε. Το παρελθόν αντί για δεδομένο, μπορεί να είναι μάθημα εξέλιξης και ανάπτυξης και παράλληλα, να φροντίσουμε αν το επιθυμούμε να κλείσουμε τους ανοιχτούς μας λογαριασμούς.
Εν ολίγοις, η ανασφάλεια λειτουργεί ως τροχοπέδη, δημιουργεί γύρω μας ένα αόρατο κλουβί και χρειάζεται να περιοριστούμε και να φοβόμαστε ακόμη περισσότερο, ενώ το κλουβί δημιουργήθηκε αρχικά ως μέσο προστασίας. Καλύτερα να έχουμε αυτό το κλουβί τελικά για να μπαίνουμε από επιλογή όταν όντως κάτι μας είναι δύσκολο και τρομακτικό παρά να συνηθίζουμε να ζούμε μέσα σε αυτό και τις στιγμές που θελουμε να βγούμε, να είμαστε φυλακισμένοι.
