Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία: Όταν σου συμβαίνει καθετί που φοβάσαι

Αναλύοντας ακόμη και τις λέξεις που χρησιμοποιούνται, φαντάζεσαι πως πρόκειται για ένα ενδεχόμενο, για ένα σενάριο, το οποίο το δημιουργεί ο καθένας στο μυαλό του και τελικά, καταφέρνει με έμμεσο ή άμεσο τρόπο μέσα από τις πράξεις του, να το επιβεβαιώνει και να το μετατρέπει σε μία πραγματικότητα. Για να γίνει ακόμη πιο σαφές, παρακάτω θα βρεις μερικά παραδείγματα που μπορεί να έχουν συμβεί και σε εσένα:

·         Πρόκειται να συναντηθώ με κάποια άγνωστα άτομα και ανησυχώ πως θα με βρουν βαρετό ή κουραστικό ως συνομιλητή. Όταν φτάνω στη συνάντηση, έχω άγχος και νευρικότητα, δυσκολεύομαι να μιλώ αυθόρμητα και σκέφτομαι πολύ κάθε μου πρόταση προτού την πω. Αυτό θα με κάνει να φαίνομαι αρκετά δύσκολος στην προσέγγιση από τους άλλους, συνεπώς οι άλλοι πιθανόν να μην μου απευθύνουν τον λόγο πολύ. Έτσι, επιβεβαιώνω τον φόβο μου, αφού τελικά οι άλλοι δεν με προτιμούσαν ως συνομιλητή.

·         Πιστεύω ότι δεν είμαι ένα αρκετά αξιόλογο άτομο και για αυτό δεν έχω ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αυτοπεποίθηση, συνεπώς δεν θεωρώ ότι μπορώ να αποκτήσω και να διατηρήσω μία υγιή ερωτική σχέση. Έτσι, καταλήγω να επιλέγω συντρόφους που δεν είναι διαθέσιμοι ή μένω μαζί τους για να αποδείξω ότι δεν είναι κατάλληλοι. Με τον τρόπο αυτό, δεν θα δώσω στον εαυτό μου την ευκαιρία να μπει σε μία σχέση που θα μπορούσε κιόλας να εξελιχθεί και να με καλύψει.

Η παγίδα που μόνοι μας μπορούμε να στήσουμε στον ίδιο μας τον εαυτό, όπως υποστηρίζει και η συμπεριφοριστική σχολή, διαιωνίζει κυρίως τις αρνητικές μας αντιλήψεις που αφορούν τον εαυτό μας, τους άλλους και το μέλλον και καταλήγει να κάνει τη συμπεριφορά μας κατευθυνόμενη και τροφοδοτούμενη από τις αυθαίρετες αυτές μας εικασίες. Πρόκεται για έναν φαύλο κύκλο, που όσο τον συντηρούμε φαίνεται να έχει ακόμη πιο μεγάλη αρνητική επιρροή πάνω μας, στις απόψεις μας, στις αποφάσεις μας, στη διάθεσή μας και στην εικόνα εαυτού μας.

Η ανάγκη για έλεγχο παρατηρείται σε πολλά άτομα και αυτό δεν είναι απαραίτητα ένα αρνητικό χαρακτηριστικό. Ελέγχοντας συνθήκες και πρόσωπα, μπορούμε να κρίνουμε που και με ποιον τρόπο μπορούμε να νιώθουμε ασφαλείς για να εκφραστούμε, να εμπιστευτούμε και να αφεθούμε. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που ο έλεγχος αυτός είναι και η πηγή των αυτοεκπληρούμενων προφητειών και αντί να προστατευόμαστε, καταλήγουμε να περιοριζόμαστε, να σαμποτάρουμε τις δυνατότητες και τις επιλογές μας, να μην απολαμβάνουμε και μοιάζει τελικά να είναι μία τραυματική εμπειρία.

Για να διατηρήσουμε την ικανότητα να προσπαθούμε και να ρισκάρουμε, να ελπίζουμε και να ενθουσιαζόμαστε, χρειάζεται να αναπτύξουμε και να χρησιμοποιήσουμε τα παρακάτω εργαλεία:

–        Αναγνώριση των ρεαλιστικών και μη σκέψεων

Επειδή θα υπάρχουν φορές που ένα μελλοντικό σενάριο μπορεί όντως να είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί λόγω απαιτήσεων ή συνθηκών, αντί να περιμένω να αποδειχθεί η αδυναμία μου να το υλοποιήσω, μπορώ να το σχεδιάσω από την αρχή, βάζοντας πιο ρεαλιστικούς στόχους.

–        Παρατήρηση του εαυτού αλλά και των άλλων

Χρειάζεται να παρατηρώ και να καταλαβαίνω τόσο τον εαυτό μου όσο και τους άλλους. Είμαι όντως τόσο βαρετός ή ο συνομιλητής μου δεν μου προκαλεί τελικά ενδιαφέρον για να συζητήσουμε κάτι; Χωρίς να βιάζομαι, αναλογίζομαι όσες περισσότερες πιθανότητες μπορώ, έχοντας υπόψη πως μπορεί να μην είναι η ευθύνη μόνο δική μου, αποφεύγοντας τις ταμπέλες και τις γενικεύσεις και συνυπολογίζοντας τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.

–        Αποδοχή των φόβων μας

Όλοι μας, πιο έντονα ή λιγότερο, έχουμε ανασφάλειες και φόβους. Ιδιαίτερα στις κοντινές μας σχέσεις και πιο πολύ τις ερωτικές, η έκθεσή μας στο σύντροφό μας, συχνά δεν αφήνει περιθώρια να κρύψουμε τους φόβους και τις ανησυχίες μας και αυτό το θεωρούμε ως απειλή ακόμη και για τη σχέση μας. Αποδεχόμενος κανείς το ότι είναι ανθρώπινο να έχει αδύναμα σημεία, θα καταφέρει να νιώθει άνετα και να μην τα βλέπει σαν κίνδυνο που ανά πάσα στιγμή απειλεί τη σχέση του και στην ψυχική του ισορροπία.

–        Σκέψη που περιλαμβάνει τις αποχρώσεις του γκρι

Σε κάθε περίπτωση, η νοοτροπία του “άσπρου – μαύρου” που καταλήγει σε σκέψεις όπως:
“Είμαι χαζή που με χώρισε”, “Αν ήμουν καλός σύντροφος δεν θα με είχε απαντήσει”, “Η ευτυχία δεν είναι για μένα”. Τέτοιες απόλυτες δηλώσεις που περιέχουν την μία ακραία και γενικευμένη έννοια, είναι συνήθως ένας τρόπος να μας αποδίδουμε ως δεδομένα χαρακτηριστικά που ενδεχομένως να μην έχουμε και σίγουρα δεν ορίζονται μέσα από συγκεκριμένα μέτρα και σταθμά. Εξάλλου, πόσους διαφορετικούς ορισμούς θα μπορούσε να δώσει ο καθένας για την ευτυχία;

Δημοσιευμένο άρθρο στο JoyTv.gr