BDSM – Ευχαρίστηση ή ανωμαλία;
Η ‘Ιστορία της Ο’, τα έργα του Μαρκήσιου ντε Σαντ, μέχρι και η πιο πρόσφατη τριλογία ‘50 αποχρώσεις του γκρι’, προσπάθησαν με διάφορους τρόπους να φωτίσουν τις σκοτεινές πλευρές του σεξ. Στην πραγματικότητα, πέρα από ταινίες και βιβλία, λίγα είναι γνωστά τόσο σχετικά με την φιλοσοφία του BDSM όσο και για τα πρόσωπα που ασχολούνται με τον χώρο.
Τι είναι BDSM?
Ο ορισμός λέει πως το BDSM είναι ένα φάσμα που συμπεριλαμβάνει ερωτικές προτιμήσεις και διαπροσωπικές σχέσεις, που χρωματίζονται από δραστηριότητες και παιχνίδια ρόλων τα οποία σχετίζονται με δεσμά και πειθαρχία (Bondage and Discipline), κυριαρχία και υποταγή (Dominance and Submission), καθώς και σαδισμό και μαζοχισμό (Sadism and Masochism). Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κοινή συναίνεση των ενηλίκων που πρόκειται να εμπλακούν στις δραστηριότητες αυτές. Υπάρχουν BDSM συμμετέχοντες που ασχολούνται με συγκεκριμένες πρακτικές (για παράδειγμα, μόνο με την υποταγή) και άλλοι που είναι λιγότερο περιορισμένοι και περισσότερο ‘ανοιχτοί’ σε σεξουαλικούς πειραματισμούς. Για να μπορούν όλοι να εκφραστούν στον χώρο αυτό, υπάρχουν τρεις κατηγορίες/ρόλοι συμμετεχόντων: οι κυρίαρχοι (εκείνοι που έχουν τον έλεγχο), οι υποτακτικοί (εκείνοι που έχουν παραδώσει τον έλεγχο) και οι switches (που κυριολεκτικά σημαίνει διακόπτης, και είναι εκείνος που εναλλάσσεται όταν θέλει ανάμεσα στους δύο προηγούμενους ρόλους). Βασική αρχή για μία σχέση BDSM είναι πως τα μέλη είναι άνισα και συμπληρωματικά – με μεγάλη έμφαση στις εντολές του κυρίαρχου και τις υποχρεώσεις του υποτακτικού. Λανθασμένα, πολλοί πιστεύουν πως το BDSM έχει να κάνει με τον πόνο αποκλειστικά, ενώ στην πραγματικότητα οι δραστηριότητες έχουν σχέση με την δύναμη και τον εξευτελισμό.
Υπάρχει επίσης μία σύγχυση, αν όποιος ασχολείται με τον χώρο έχει στοιχεία ψυχοπαθολογίας ή αν πρόκειται για μία απλή ασχολία που προσφέρει ευχαρίστηση. Εκείνοι που έχουν πρακτική ενασχόληση σχετική με το BDSM και εκείνοι που έχουν έστω και μία θεωρητική γνώση επί του θέματος, βλέπουν το BDSM σαν μια ερωτική συμπεριφορά – που αν και μπορεί να γίνει ακραία – δεν κρύβει καμία ψυχική διαταραχή. Στα μάτια εκείνων που είναι εκτός χώρου (οι vanilla όπως λέγονται), η σκέψη πως κατά το σεξ μπορεί κάποιος να είναι δεμένος ή να λιώνουν κεριά στο σώμα του, ίσως να μοιάζει περισσότερο με βασανιστήριο παρά με ευχαρίστηση. Σε αυτό το σημείο ξεκινάει και ο διχασμός… Για τους ειδικούς ψυχικής υγείας, και κατά το Διαγνωστικό Εγχειρίδιο Ταξινόμησης Ψυχιατρικών Διαταραχών (DSM), οι συμπεριφορές BDSM είναι αποκλίνουσες και σεξουαλικά παθολογικές και κρίνονται ως διαταραχές που χρήζουν θεραπείας, όταν το άτομο είναι δέσμιο αυτών και δεν μπορεί να απολαύσει καμία άλλη μορφής σεξουαλικής έκφρασης εκτός όσων σχετίζονται με BDSM. Τόσο ο σαδισμός, όσο και ο μαζοχισμός, κατά DSM, είναι μορφές παραφιλίας. Παρόλα αυτά, είναι γεγονός πως δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία στην βιβλιογραφία που να υποστηρίζουν επαρκώς την συσχέτιση μεταξύ παραφιλίας και BDSM συμπεριφοράς. Αυτή η έλλειψη αποδείξεων ενδέχεται να υπάρχει λόγο του φόβου προς το άγνωστο που περιβάλλει όσους είναι στον χώρο του BDSM (ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν οι πολλοί).
Τι λένε οι ειδικοί;
Γίνονται λοιπόν ερευνητικές προσπάθειες από τους ειδικούς, ώστε να μην υπάρχουν αυτά τα κενά και να έχουμε ακόμη περισσότερες πληροφορίες παρά μύθους γύρω από το BDSM. Καταλήγουμε πως δεν έχουν διαταραχή ψυχικής φύσεως όσοι ασχολούνται με τον χώρο αυτό. Πιο συγκεκριμένα, παλιότερες θεωρίες υποστήριζαν πως η πλειοψηφία των ατόμων που έχουν BDSM δραστηριότητες έχουν υποστεί κάποιο είδος βίας (συνήθως σεξουαλική) κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία, αυτό όμως δεν έχει επαληθευτεί από τις σύγχρονες έρευνες. Από τις πιο πρόσφατες σχετικές έρευνες είναι αυτή της Andre Wismeijer και των συνεργατών από το πανεπιστήμιο Tiburg της Ολλανδίας, που επιχείρησαν να βρουν τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας που επικρατούν στους BDSM συμμετέχοντες και πως αυτά διαφέρουν από τους μη-συμμετέχοντες. Η έρευνα έγινε στην μεγαλύτερη διαδικτυακή κοινότητα ατόμων που δραστηριοποιούνται στον χώρο του BDSM. Ως αποτέλεσμα, εκείνοι συγκριτικά με άλλους εκτός χώρου, είναι:
- Λιγότερο σταθεροί προς τα συναισθήματά τους
- Περισσότερο εξωστρεφείς και επικοινωνιακοί
- Περισσότερο κοινωνικοί και με ενδιαφέρον για νέες γνωριμίες και εμπειρίες
- Περισσότερο επιμελείς και συνεπείς στις επιλογές τους
- Λιγότερο ανεκτικοί και συγκαταβατικοί
- Λιγότερο ευαίσθητοι σε μία ενδεχόμενη απόρριψη
Οι γυναίκες που έλαβαν μέρος, είχαν υψηλότερα επίπεδα αυτοπεποίθησης στις ερωτικές τους σχέσεις, ενώ έδειξαν πως η ανάγκη τους για την αποδοχή από τους άλλους βρισκόταν σε σχετικά φυσιολογικά προς χαμηλά επίπεδα. Στην μελέτη αυτή, ασχολήθηκαν και με τον τύπο δεσμού, δηλαδή τη σχέση που είχαν τα άτομα με τους γονείς τους. Φάνηκε τελικά με ενδιαφέρον πως όσοι στο παρόν έχουν BDSM δραστηριότητες, στο παρελθόν δεν είχαν ταραγμένη σχέση με τους γονείς του, ο τύπος δεσμού τους δεν ήταν αγχώδης δηλαδή, όπως αναμενόταν. Επιπλέον, ελάχιστες ήταν εκείνες που είχαν στο παρελθόν τραυματικές σεξουαλικές εμπειρίες και κακοποίηση. Μάλιστα, η συγκεκριμένη ομάδα αποτελείται από γυναίκες που επιλέγουν κυρίως ρόλο υποταγής και εμφανίζουν στοιχεία μαζοχισμού. Η αυτονομία, η ανεξαρτησία και η δυναμική των ατόμων αυτών είναι εμφανής τόσο ψυχολογικά και διαπροσωπικά, όσο και σε ατομικό ή συντροφικό επίπεδο. Είναι άτομα που εκφράζουν και επικοινωνούν με μεγαλύτερη ευκολία τις επιθυμίες τους και με αυτό τον τρόπο, συχνά, βοηθούν και ενισχύουν την ειλικρινή επικοινωνία στις σχέσεις τους (κοινωνικές ή ερωτικές). Δημιουργείται πλέον μία νέα κατεύθυνση που απενοχοποιεί το BDSM ως προς την ψυχοπαθολογική εντύπωση που έδινε ως τώρα-’ανώμαλα και άρρωστα φετίχ και βίτσια’. Τα αποτελέσματα αυτά όμως, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραβλέπουν τους κινδύνους που εγκυμονούν ορισμένες συμπεριφορές σαδισμού και μαζοχισμού που εμφανίζονται σε BDSM δραστηριότητες. Εφόσον πρόκειται για ενήλικες που είναι εκεί με την δική τους θέληση, τα απαραίτητα συστατικά είναι η ασφάλεια, η ειλικρίνεια και η εμπιστοσύνη μεταξύ των συντρόφων που έρχονται σε επαφή – τόσο σε vanilla όσο και σε BDSM επίπεδο.
